Abstract
Binnen het onderwijs kunnen arrangementen ontwikkeld worden met behulp van arrangeertools. Binnen collecties zoals Wikiwijs, DigilessenVO en Onderwijsvernieuwingscoorporatie kunnen arrangementen worden ontwikkeld, beheerd en aangepast voor verschillende doelgroepen. Hergebruik van arrangementen is hierbij een belangrijk aspect. Hoe meer materiaal er kan worden hergebruikt, hoe minder nieuw materiaal nodig is.
Inleiding op het maken van arrangementen voor het onderwijs
Hoe arrangementen gemaakt kunnen worden wordt beschreven in deze handleiding. Het maken van arrangementen is niet moeilijk en deze handleiding laat dat zien.
Wat zijn arrangementen
Arrangementen zijn selecties van leermiddelen die binnen het onderwijs door docenten gebruikt kunnen worden om les te geven. Een arrangement kan bestaan uit lessen en lessenseries. Deze lessen kunnen bestaan uit bijvoorbeeld:
· Taken
· Casussen
· Doelen
· Tests
· Animaties
· Opdrachten
· Beschrijvingen
Het combineren van de arrangementen zoals een casus met een taak maakt het mogelijk om een les te maken. Voor een andere les kan bijvoorbeeld dezelfde casus worden genomen, maar kan deze gecombineerd worden met een paar andere opdrachten. Hierdoor kan op eenvoudige wijze een casus op verschillende manieren (her)gebruikt worden.
Een belangrijk aspect bij het maken van arrangementen is dan ook dat ze geen verwijzingen bevatten naar andere arrangementen. Elk arrangement is een zelfstandig onderdeel, maar hoeft niet per se direct bruikbaar te zijn als lesonderdeel. Een casus op zich is bijvoorbeeld niet als lesonderdeel bruikbaar. De combinatie met opdrachten of taken maakt een casus zinvol binnen een cursus.
De grootte van arrangementen kan verschillen. De volgende vormen kunnen voorkomen:
1. De kleinste arrangementen, bijvoorbeeld, onbewerkte mediagegevens of fragment (een casus)
2. een verzameling van arrangementen van niveau 1, bijvoorbeeld een les (een casus met een opdracht)
3. een verzameling van arrangementen van niveau 2, bijvoorbeeld een lessenserie zoals een cursus (een casus met een opdracht, een werkvorm, en een organisatie)
4. de grootst mogelijke schaal, bijvoorbeeld een verzameling cursussen die tot een certificaat leiden.
Wat zijn packages
Arrangementen en packages worden nogal eens door elkaar gehaald. Soms wordt er ook hetzelfde mee bedoeld maar er is wel een verschil. Arrangementen kunnen documenten zoals webpagina’s zijn die voor onderwijsdoeleinden gebruikt worden.
|
|
Figuur 1 Webpagina als Arrangement
Packages bevatten naast de feitelijke arrangementen een zogenaamd “IMSManifest” dat beschrijft welke bestanden nodig zijn om het arrangement op de juiste manier te gebruiken. In de meeste gevallen worden Packages dan ook als Zip bestand uitgewisseld zodat de verzameling van bestanden bij elkaar blijven. Packages bevatten soms maar een enkel arrangement maar vaak is het een combinatie van arrangementen die op een bepaalde manier georganiseerd zijn. De organisatie of samenhang in de vorm van een structuur ligt ook vast in het Manifest bestand.
|
|
Figuur 2 Package met verschillende arrangementen en Manifest
Packages zijn het beste te vergelijken met een verpakking zoals bijvoorbeeld een doos met Marsrepen. Op de doos staat bijvoorbeeld dat er 20 marsrepen in zitten van elk 20 gram en dat de verpakking koel bewaard moet worden. Deze beschrijving is een vorm van metadata. De Marsrepen in de doos kunnen worden vergeleken met arrangementen. Samen vormen ze een package, maar elke Marsreep op zich heeft ook een verpakking die weergeeft wat de ingrediënten zijn. Deze beschrijving is wederom een vorm van metadata die weergeeft hoe een Marsreep is opgebouwd. Zo kan ook elk arrangement afzonderlijk worden voorzien van metadata.
Het arrangeren van materiaal (packagen)
Als er een aantal arrangementen is gemaakt dan kunnen ze samengevoegd worden tot een package. Learn eXact geeft de mogelijkheid om volgens verschillende formaten packages te maken, IMS en SCORM. SCORM is hierbij de meest gebruikte. Achteraf kan er niet meer zonder meer gewisseld worden. Als er een ander formaat wordt gekozen dan zal er een nieuw package samengesteld moeten worden
Een package bevat meestal een aantal arrangementen die gezamenlijk een module of cursus vormen. Door het organiseren van de arrangementen in het package kan bepaald worden in welke volgorde de arrangementen worden getoond. Dit wordt ook wel arrangeren of packagen genoemd.
Metadata
Metadata zijn beschrijvingen van materiaal zoals bijvoorbeeld bestandsnamen, titels, grootte, vorm en auteur. Metadata worden gebruikt om materialen te kunnen zoeken, vinden en selecteren. Omdat mensen op verschillende manieren zoeken en materiaal ook doorzoekbaar moet zijn door zoekmachines zijn hier aantal richtlijnen voor opgesteld. Voor de DU is hiervoor bijvoorbeeld de richtlijn metadata ontwikkeld.
Het metadateren van materiaal kan op veel manieren worden vereenvoudigd. Het hergebruiken van metadatasets is hierbij een grote tijdsparende actie. Binnen een project blijft in veel gevallen het grootste deel van de metadata hetzelfde en zijn er alleen wijzigingen nodig met betrekking tot de titel, beschrijving, sleutelwoorden en auteurs. Ook deze informatie is over het algemeen niet moeilijk te destileren. Door ervaringen en voorbeelden uit voorgaande projecten te gebruiken is een eerste versie niet moeilijk te maken.
Het gebruik van metadata heeft twee doelen:
Het kunnen herkennen van materiaal, het vindbaar maken.
Interoperabiliteit tussen systemen
Daarom is het belangrijk om zo duidelijk mogelijk het materiaal te beschrijven. Schrijfwijzers kunnen helpen om beschrijvingen informatievoller en duidelijker te maken. Bijvoorbeeld:
Type arrangement onderwerp cognitief niveau relatie met
Deze kunnen er dan als volgt uitzien.
Presentatie over interoperabiliteit als informatie voor hergebruik van leermateriaal
Taak om arrangementen te maken om toe te kunnen passen (toepassen) hoe ze binnen ELO’s gebruikt kunnen worden
Handleiding over het maken van arrangementen om ze later zelf te ontwerpen binnen de Digitale Universiteit
Vaak zijn de zelfstandige naamwoorden, of werkwoorden goede sleutelwoorden.
In veel gevallen bevat een package maar een enkel arrangement en dit houdt dan automatisch in dat elk arrangement moet worden voorzien van metadata.
Voorbeelden van arrangementen
Voorbeelden zeggen vaak veel meer dan beschrijvingen. Uit verschillende projecten zijn hier arrangementen weergegeven.
Kleine vakken
|
Toelichting |
|
Figuur 7 Kleine vakken LO-NaSk Proef: Kooiwerking (Jan Rasenberg)
Rechten online
|
T |
Casus |
Figuur 8 Actoren in het strafproces Koninginnedag (Marc verhoren)
Bewegingswetenschappen
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Figuur 9 Bewegingswetenschappen basiselektronica (Sander van der Meer)
Voorbeelden en metadata
Binnen de Digitale Universiteit zijn de volgende metadatavelden verplicht:
Tabel 1 Verplichte velden binnen de Digitale Universiteit
|
LOM nr. |
Naam |
DU-richtlijn metadata |
|
1 |
Algemeen |
|
|
1.3 |
Taal |
Verplicht |
|
1.6 |
Dekking |
Optioneel |
|
2 |
Levenscyclus |
|
|
2.1 |
Versie |
Verplicht |
|
2.2 |
Status |
Verplicht |
|
2.3 |
Bijdrage |
|
|
2.3.1 |
Rol |
Verplicht |
|
2.3.2 |
Persoon of organisatie |
Verplicht |
|
2.3.3 |
Datum |
Verplicht |
|
2.3.1 |
Rol |
Verplicht |
|
2.3.2 |
Persoon of organisatie |
Verplicht |
|
2.3.3 |
Datum |
Verplicht |
|
3 |
Metametadata |
|
|
3.2 |
Bijdrage |
|
|
3.2.1 |
Rol |
Verplicht |
|
3.2.2 |
Persoon of organisatie |
Verplicht |
|
3.2.3 |
Datum |
Verplicht |
|
3.2.1 |
Rol |
Verplicht |
|
3.2.2 |
Persoon of organisatie |
Verplicht |
|
3.2.3 |
Datum |
Verplicht |
|
3.4 |
Taal |
Verplicht |
|
5 |
Educatief |
|
|
5.2 |
Soort leerbron |
Optioneel |
|
9 |
Classificatie |
|
|
9.2.2 |
Taxon |
|
|
9.2.2.1 |
Identificatiecode |
Verplicht |
|
9.2.2.2 |
Lemma |
Verplicht |
|
9.3 |
Omschrijving |
Optioneel |
|
9.4 |
Sleutelwoord |
Optioneel |
Media, Onderwijs & Innovatie 