Abstract
De kerndoelen voor het onderwijs zijn voor veel docenten en uitgeverijen niet duidelijk genoeg. Daarom worden er concretiseringen gemaakt in de vorm van specifiekere tussendoelen en inhouden. In leerlijnen wordt ook nog eens aangegeven hoe de tussendoelen en inhouden leiden naar einddoelen zoals bijvoorbeeld kerndoelen. Vanuit de onderwijspraktijk wordt om praktische voorbeelden gevraagd om zodoende een beeld te krijgen van praktische oplossingen. In dit artikel wordt aangegeven hoe technische standaarden zoals vocabulaires en semantisch web een rol kunnen spelen in de relaties tussen leerlijnen, methodes en toetsing.
Waarom leerlijnen?
- Inhouden
- Doelen
- Volgorde
- Planning
Voor leerlijnen is de volgende definitie vastgelegd:
Een leerlijn is een beredeneerde opbouw van tussendoelen en inhouden, leidend naar een einddoel.
Afhankelijk van de precieze functie, gebruikscontext en doelgroep variëren leerlijnen in de mate waarin implicaties voor verschillende leerplanelementen zijn uitgewerkt. [1][2]
- Samenhang
- Continuïteit
- Planning en organisatie
- Niveaudifferentiatie
- Studieloopbaan-begeleiding
- Onderwijs-benadering
- Arrangeren
Inhouden en doelen
Inhouden zijn afgeleid van kerndoelen en gerelateerd aan vakken en leergebieden. Hierin kan de volgende structuur worden aangehouden:
- Vak / Leergebied
- Kerndoelen po, Kerndoelen vo, vo eindtermen, Beheersingsniveau
- Leerlijnen / Methoden
- Vakkernen / Kernen / Kernconcepten / Tijdvakken/ Kernvaardigheden/ Domeinen
- Concretisering – Leerlijnen zijn geconcretiseerd in de vorm van:
- Subkernen / Subdomeinen / Globale descriptor
- Inhouden / Onderwerpen / Begrippen / Omschrijvingen / Onderwerp
- Voorbeelden
- Tussendoelen / Gedetailleerde descriptor - De inhouden worden doormiddel van Tussendoelen voor een bepaald niveau aangegeven
- Samenhang op nivuea van inhouden / Subkernen / Kernen / Vakken / Leergebieden
- Specificatie – Tussendoelen kunnen nog verder worden beschreven in een specificatie
- Leermiddelen – Op basis van vakdidactiek, inhouden en tussendoelen of specificaties kunnen leermiddelen worden geselecteerd.
Vak / Leergebied | MVT | Ak | Nederlands |
Einddoelen | A2 | Kerndoel 35; Kerndoel 37 | 1F |
Kern |
|
Burgerschap
Bevolking en ruimte
Water
…..
|
1. Mondelinge Taalvaardigheid 2. Lezen 3. Schrijven 4. Begrippenlijst en Taalverzorging |
Subkern |
|
|
|
Inhouden |
|
|
1. Deelnemen aan 2. Informatie uitwisselen
|
Tussendoel |
Can do statements
|
De werking van de waterkringloop en elementen kunnen uitleggen
|
Kan de hoofdpunten volgen en kan de eigen mening verwoorden en onderbouwen met argumenten. Kan kritisch luisteren naar meningen en opvattingen en een reactie geven. |
Specificatie |
|
Kern | Subkern | Inhoud | Basisstof | Keuze samenhang andere vakken | Keuze Kiezers (X) Niet-kiezers (O) |
Voorbeeld | Tussendoelen BB/KB | Tussendoelen GT |
Burgerschap | Leefbaarheid | Leefbaarheid in de woonomgeving | X | Herkennen van gegeven criteria leefbaarheid. | Criteria voor leefbaarheid benoemen en toelichten. | |||
Multiculturele samenleving | Aanwezigheid van verschillende culturen in een samenleving | X | Geschiedenis Tijdvak 10 Sociaal-culturele veranderingen en toenemende pluriformiteit vanaf de jaren 60 |
Spreiding van verschillende bevolkingsgroepen opzoeken. | Spreiding van verschillende bevolkingsgroepen uitleggen. |
|||
Wereldburgerschap | Internationale samenwerking en mondiale kwesties | X | Vormen van internationale samenwerking noemen. | Mening geven over mondiale kwesties en de rol van internationale organisaties reproduceren. | ||||
De rol van de leerling in de wereld | X | Eigen wereldbeeld omschrijven. | Eigen wereldbeeld uiteenzetten. |
Doelen
- Cognitie
- Psychomotoriek
- Affectie
- Vaardigheden

Leerlijnen
Kernleerlijnen en Relaties
Kernleerlijnen en Vocabulaires
Arrangementen
Leerlijnen, Methodes en Toetsing
Beredeneerde opbouw